Çocukların uyumsuz davranışlarında anne babalarının payı büyüktür.

Çocukların uyumsuz tutumlarını gözlemlemek için, kalkmayı bekleyen bir uçaktan daha iyi bir yer olabilir mi? Bu, daracık kabinde rahat edemeyen, uçmaktan korkan, alışık olmadığı bir ortamda etrafında yabancılar olmasına tepki gösteren çocukların çeşitli davranış şekillerini göreceğiniz anlamına gelir.

Aynı zamanda, çocukların uyumsuz davranışlarıyla baş edebilmek için uğraşan farklı anne babalar göreceksiniz demektir. Bazen doğru şekilde davranacaklar, bazense çevredekilerin yüzlerini buruşturmalarına neden olacak şekilde, çocuklarının uyumsuzluklarına izin verecekler. Çocukların bu tür davranışlarında çoğumuzun katkısı bulunuyor. Aşağıda sıralananlar gibi bazı davranışlarımız çocukların uyumsuz davranmasına yol açabiliyor:

1. Çocukların Her Zaman Mutlu Olmasına Çalışmak

Hayat bir peri masalı değil. Gerçek hayat bazen zordur. Çocukların hayatı olduğu gibi yaşamasından daha fazla onları hayata hazırlayan ne olabilir? Elbette hepimiz onların masal gibi bir doğum günü geçirmelerini ya da yenildikleri her müsabakada onlara şeker vermeyi istiyoruz ama bu onların sadece iyi duygular hissetmeye alışmasına neden olur. Böylece, mutluluk dışında bir şey hissettiklerinde bunu uyumsuz davranışlarla dışa vururlar.

Bu yüzden, çocuklarınızın günlük etkinliklerinde ve diğer insanlarla etkileşimlerinde iniş çıkışlar yaşamalarına izin verin. Bu deneyimler çocuklara hem duygularının incinebileceğini hem de düşüp dizlerini yaraladıklarında o yaraların iyileşeceğini öğretir. Böylece karakterleri gelişir ve bu, büyüyüp yetişkin olduklarında çok işlerine yarar.

2. Otoriteyi Şikâyet Etmelerini Anlayışla Karşılamak

Bu anlaşılabilir bir şey. Bir ebeveyn, bir teyze, bir büyükanne ya da çocuk üzerinde otorite sahibi olan birisiniz. Çocuk size öğretmenini ya da bir başka otoriteyi şikâyet ederek geldiğinde eğer hikâyenin tamamını dinleyip objektif davranmak yerine hemen ışıltılı zırhınızı kuşanarak onu korumaya kalkarsanız çocuk, bir başka otoriteyi sorgulamanın iyi bir şey olduğunu ve daima haklı olduğunu düşünecektir.

Böyle durumlarda çocuğunuzun öğretmeni ya da söz konusu otoriteyle konuşmadan önce çocuğunuzun neler hissettiğini ve neler olduğunu size anlatmasını isteyin. Daha sonra onun anlattıklarına dayanarak, objektif bir şekilde onu koruma sorumluluğunuzu yerine getirin. Böylece çocuğunuz otoritelerin ciddiye alındığını ve saygı duyulması gerektiğini görecektir.

3. Öfke Krizleri Karşısında Öfkelenmek

Azarlanan bir çocuğun hırçınlaşması yeterince kötüyken, sizin de hırçın tepki vermeniz halinde durum bir felakete doğru yol alabilir. Ayrıca bu şekilde, kötü bir davranışı pekiştirmiş olursunuz. Çocukları azarlarken sakin olmayı, o anda neden azarlandıklarını açıklamayı ve onlardan beklentilerinizin ne olduğunu kısa ve öz açıklamayı unutmayın.

Eğer böyle yapmazsanız çocuklar sırf sizin onlarla kapışmanızı ve üzülmenizi izleme zevkini yaşamak için sorunlu davranışlarına devam ederler. Sonra da bu bir marifetmiş gibi sizi tekrar tekrar bu duruma getirmek isterler. Elbette bu örüntü, sağlıksız bir ilişkiye yol açar.

4. Her Şeyi Ödüllendirmek

Çocuklar rutinlere alışabilir. Sabahları kalkar, kahvaltılarını yapar, legolarıyla oynar, televizyon izlerler. Kahvaltı yapmak istemediklerinde kahvaltı öncesinde ya da sonrasında onları ödüllendirirseniz, bir daha ödülsüz yemek yemeyebilirler. Eğer bekledikleri ödülü alamazlarsa bunu olumsuz davranışlarla dışa vururlar.

Bu yüzden onlara bir ödül verdiğinizde bunun sadece o defaya mahsus olduğunu ve bir dahaki sefere aynı şeyi ödül olmaksızın yapmalarını beklediğinizi mutlaka açıklayın. Gereksiz ödül beklentisi yaratmayın.

5. Çok Fazla Yardım Etmek

Çocuklara çok fazla yardım etmek çocukların tembelleşmesine ve ileride başarı motivasyonu olmayan yetişkinlere dönüşmesine neden olabilir. Televizyonu her zaman onlar için açamayız ya da diş fırçalarının üzerine diş macunu koyamayız. Eğer buna alışırlarsa, siz onlara yardım etmek için yanlarında olmadığınızda kendilerini idare edemezler.

Çocuklarımız gerçek hayatta,  önce/sadece kendilerine güvenebilecekleri durumlarla karşılaşacaklar. Onlara susadıklarında kalkıp bir bardak su almayı ne kadar çabuk öğretirsek o kadar iyi çünkü bu onlara ileride karşılaşacakları gerçek dünyanın alıştırmasını yapmak gibidir.

6. Hep Kazanmalarını Sağlamak

Her zaman çocuklarımızın yanında olamayız. Eğer bizimle birliktelerken her zaman kazanmalarını sağlarsak, dünyanın böyle olduğunu düşünmeye başlarlar. Oysa dünya böyle değil. Dış dünyaya çıkıp arkadaşlarıyla birlikte olduklarında ve herhangi bir oyunu ya da yarışı kaybettiklerinde, buna alışkın olmadıkları için oyunda kalmakta ve arkadaşlarıyla geçinmekte zorlanırlar.

Gerçek hayatta her zaman birinciler ve ikinciler vardır ve ikinci olmak her zaman kötü bir şey değildir. Çocuklarımıza, yenilginin dayanıklılığı ve sıkı çalışmayı beslediğini öğretmemiz gerekiyor. Kazanmak kadar kaybetmeye de yer açmak, daha sağlıklı yaşamak anlamına gelir.

7. Onları Çatışmalardan Ve Yüzleşmelerden Uzak Tutmak

Eğer çok fazla yapılacak olursa, çocukları çatışmalardan ve yüzleşmelerden uzak tutmak kötü bir şeye dönüşebilir. Eğer onlara yol gösterir ama en nihayetinde kendi ufak çatışmaları ve yüzleşmeleriyle başa çıkmalarını sağlarsak, çocuklarımız öz farkındalığı daha yüksek olur, başkalarının duygularına karşı da farkındalık geliştirirler. Paylaşmayı, güzelce oyun oynamayı ve karşılarındakine özenli ve şefkatli davranmayı öğrenirler. Bu onların çocukken oyun arkadaşlarıyla ve daha sonra yetişkin olduklarında akranlarıyla daha yumuşak ilişkiler kurmalarını sağlar.

Çocuklar bazen yetişkinleri zorlayabilir ve onlarla çok uğraşmak gerekebilir ama yine de durumu kolaylaştırabiliriz. Onlara örnek olduğumuz ufak davranışlarımıza ve onların hislerine dikkat ederek gelecekteki olumsuz yaşantıların önüne geçebilir ve böylece sağlıklı çocuklar ve daha sonra gerçek dünyaya hazır yetişkinler olmalarını sağlayabiliriz.

Çev: İNCİ GÜÇER

Portrait of a Boy Sitting on a Chair, Puckering His Lips