Hepimizin hayatında kırılma veya dönüm noktaları vardır. Emeklilik gibi veya sınava hazırlanan üniversite öğrencisinin sınav sonrasında ne yapacağı hangi bölüm ve üniversiteyi tercih edeceği veya mezun olan öğrencinin kariyer belirsizliği,ilişkilerde tanıştığımız kişiyle  sonunun ne olacağını düşündüğümüz ve daha bir çok sayabileceğimiz durumu hepimiz ya yaşamışızdır ya yaşıyoruzdur veya yaşayabilme ihtimaline sahibizdir.

Hayatta başımıza gelen durumların tesadüf olduğunu mu düşünüyorsunuz yoksa secimlerimiz sonucu bir yola yöneldiğimizi mi?

Bir tatil için yolculuğa çıkacağımızı düşünelim. Yolculuk için gerekli her şeyi tek bir bavula veya çantaya doldurup üç beş parça eşya ile çıkanlardan mısınız yoksa birçok bavulla her şeye ihtiyaç olabilir diyip hazırlananlardan mı?

Hayatımızda zaman zaman belirsiz durumlar veya dönemlerle karşılaşırız. Aslında yaşadığımız her an içinde bir parça belirsizlik barındırır. Belirsizlik psikolojisi olarak adlandırdığımız bu durumun ne olduğuna bir bakalım.

Arastırmalar çok çeşitli tanımlarla bu durumu açıklıyor.Belirsizlik o an değerlendirilen uyarana ya da uyaranın gelecekteki olası sonuçlarına ilişkin algılanan farklılık olarak tanımlanabilir. Hayatımızda gri alanlara ne kadar yer açıyoruz? Siyah ya da beyaz rengini kullanmayı tercih ediyoruz peki ya gri ? Aslında ne kadar esnek düşünebilirsek belirsizlikle o kadar iyi geçinebiliriz; iyi geçinmek evet! Belirsizlik kaçarak ya da görmezden gelerek aşacağımız bir engel değil çünkü!

Belirsizliğe tahammülümüzün az olmasının nedenlerinden biri güvence ihtiyacımız. Güvende olmak anne rahminden başlayan bir süreçtir. Bebekler ağladıklarında annelerinin kucağında sakinleşirler. Konfor alanında durmaktan memnuniyet duyarız çünkü dışarısı belirsizdir. Ebeveynlerimizden kaç yaşında olursak olalım hepimiz  “dikkatli ol” cümlesini duymuşuzdur. Çünkü dışarısı belirsizdir ve her türlü olasılık ve riski içinde barındırır.

Hepimizin belirsizliği anlama, anlamlandırma yönetme ve baş etme yöntemleri farklıdır. Her birimiz için farklı yorumlanır. Özneldir. Kimimizde belirsizlikle karşı karşıya kaldığımızda kaygı durumumuzda artış görülür. Bir diğerimizde merak duygusu ile beraber bir şeyleri keşfetmenin heyecanı gözlenir ya da kontrolcü bir yapıya sahipsek kontrol dışında gelişen durumlar karşısında kontrolümüzü kaybediyormuşuz hissine neden olabilir. Belirsizlikle ne yaptığımız her birimiz için  farklılık gösterir.

Peki belirsizlikle ne yapacağız?

Öncelikle belirsiz durumların Hayatımızda var olacağını kabul etmemiz gerekir. Kapıdan şu an çıksak ne olacağını veya bir dakika sonrasının garantisinin olmadığını idrak etmeye başladığımızda belirsizlik gözümüze daha küçük gelmeye başlayacak. Bu durumların her insan için var olduğunu sadece bizim başımıza gelmediğini kabul edip “kurban psikolojisinden” çıkmak gerekir. Hayatımızda “neden” sorusunun yerine “nasılları” koyduğumuzda sorunlardan çok çözümlere odaklandığımızda psikolojik sağlamlığımızı ve kaygıyla baş etme ve problem çözme stratejileri geliştirdiğimizde belirsiz durumlarla karşı karşıya kaldığımızda alternatif yollar bulmamız kolaylaşacak. Olayları her zaman yaşayarak dersler çıkarmak deneyimle öğrenenler için keyifli fakat hayatta deneyimlenecek daha bir sürü olaylar olduğu için bizden önce bu tarz olaylar yaşayıp dersler çıkaranların tecrübelerine kulak vermek de işe yarayabilir.

Sartre; “Hayatta yapılacak o kadar çok hata var ki aynı hatayı yapmakta ısrar etmenin bir anlamı yok” diyor. Denemekten korkmamak, düştüğümüzde sevdiğimiz bir arkadaşımıza kucak açar gibi kendimize de şefkat göstermek,gevşeme meditasyon ve nefes egzersizlerine başvurmak ve hayatımızda  daha çok alan açmak, stresi yönetmeyi öğrenmek için çaba göstermek, umudumuzu her zaman korumak ve tüneldeki çıkış ışığının her zaman var olduğunu kabul etmek bizi ayakta tutacaktır.

“Gökkuşağını görmek istiyorsan yağmura katlanacaksın” der Jeffrey Moore.

Umudunuz hep var olsun, kalbinizden bahar hiç eksik olmasın.

Psk.Dan. Damla Karaosmanoğlu

Psk.Dr. İnci Güçer